İnek ve düvelerde gebelik tanısı

İnek ve düvelerde gebelik tanısı için çeşitli yöntemler bulunmaktadır.

Östrus görülmemesi

Aşım veya tohumlamadan sonra 3 hafta içerisinde östrus belirtileri görülmezse inek gebe kabul edilebilir. Bununla beraber, östrus tespiti iyi yapılsa bile, östrus göstermeyen ineklerin hepsi gebe olmayabilir. Diğer yandan gebe ineklerin %7’si gebelik sırasında östrus belirtileri gösterebilmektedir. Bu hayvanların tohumlanması embriyonik veya fötal ölümlerle sonuçlanır.

Gebelik tanısı amacıyla başvurulan güvenilir yöntemler:

Ayrıntılı bilgi için tanı yöntemlerini tıklayını.

Erken gebelik tanı yöntemlerinin karşılaştırılması

Table 1: Pregnancy diagnosis techniques

Rektal palpasyon

Avantajı: erken teşhis sağlar ve gebe olmayan ineğin tekrar tohumlanmasını hızlandırır
Doğruluk: muayeneyi yapan kişinin deneyimine bağlı olarak %95’e kadar doğrudur.
Rektal muayene ST sonrası 35-65. günler arasında yapılır.
Erken gebelik tanısı
(1-3 ay)
Aşağıdaki bulgulara dayanarak yapılır:

  • uterus cornularında asimetri
  • gebe cornu tonusunda azalma
  • gebe cornuda fluktuasyon
  • gebe cornuyla aynı taraftaki ovaryumda palpe edilebilen corpus luteum
  • yavru zarlarının kayışı
  • amnion kesesinin palpasyonu.

Daha geç dönemde gebelik tanısı
(>3 ay)

  • Serviks pelvik kanalın anterior kısmındadır ve uterus çekilemez.
  • Plasentomlar ve bazen fötus palpe edilebilir
  • Uterin arterin çapı artar ve fremitus hissedilebilir

Tablo1: Rektal palpasyonda pozitif gebelik belirtileri

Tablo 2: Rektal palpasyonda gebeligin pozitif isaretleri

Hatalı rektal palpasyonun nedenleri

  • Uterus’un çekilememesi
  • patolojik uterus içeriği (pyometra ya da mukometra)
  • yanlış tohumlama tarihi.

Güvenlik
Rektal palpasyon sığırlarda sıklıkla uygulanmakta olan güvenilir bir gebelik tanısı yöntemidir. Ancak amniyon kesesinin erken veya uygun olmayan şekilde palpasyonu embriyoya zarar verebilir ve embriyonik ölüme yol açabilir.

top

Hormon tayini

Progesteron ölçümü
aşım veya tohumlamayı izleyen 18-24. günler arasında fonksiyonel corpus luteumdan salgılanan Progesteron gebelik belirtisidir. Progesteron süt veya plazmada ölçülebilir. ST’den sonra uygun ölçüm zamanı 24. gün olup, bu yanlış pozitif sonuç verecek uzun östrus olasılığımı ortadan kaldırmaktadır.
Doğruluk
İnekte süt progesteron testinin (EIA) duyarlılığı (gebeliği belirlemedeki doğruluğu Pieterse ve ark. (1989) tarafından %93.1 olarak belirlenmiştir. Bununla beraber spesifite (gebe olmayanların doğru belirlenmesi) %39.3 tür. Gebe olmayan bir çok ineğe gebe tanısı konabilir.
Hormon tayininde yanlış pozitif tanı sebepleri

  • pyometra/kalıcı corpus luteum
  • östrus aralığının kısa olması
  • kistik ovaryum (luteal kist)
  • laboratuvar hataları

top

Erken gebelik proteini

Son yıllarda kullanılan testler konsepsiyonu izleyen 48 saat içerisinde kan örneklerinde erken gebelik faktörünü (ECF) veya gebelik glikoproteinini belirlemektedir.

Embriyonik ölüm insidansı yüksek olduğu için bu test sadece gebelik belirtisi olarak kabul edilmeli ve gebelik teşhisi daha sonra rektal veya ultrasonografik muayene ile doğrulanmalıdır.

top

Ultrasonografik muayene

Ultrason ile gebelik muayenesi

Tohumlamadan sonra gebe olmayan ineklerin en kısa sürede belirlenmesi, ST uygulamaları arasındaki süreyi kısaltarak ineklerde gebelik oranının artmasını ve reprodüktif yönetimin iyileşmesini sağlamaktadır.

Gerçek zamanlı (B-mod) ultrasonografi ile gebelik 26. gün civarında teşhis edilmektedir.

Doğruluk

Doğruluk oranı %99’dur ve fertilite problemlerinin de hızlı teşhisini sağlar..

Süt inekçiliği yapılan bir çiftlikte ultrasonografik muayeneyi hızlandıracak 2 önemli faktör:

  1. Hekimin tecrübesi
  2. Hayvanların zaptı raptı 

Her iki faktör uygun olduğunda ultrasonografik muayene rektal muayene kadar hızlı olabilmektedir. Ultrasonografinin başlıca avantajı, gebelik teşhisinde rektal palpasyona göre daha erken tanı konmasını sağlamasıdır.
Erken gebelik tanısı ve embriyonik kayıplar
Gebelik ultrasonografik muayene ile rektal palpasyona göre daha erken teşhis edilmektedir. Bu nedenle erken embriyonik ölüm belirlenme oranı daha fazladır.
ST sonrası 28. günde gebe tanısı konan ineklerin %10 – 16’sında 56. güne kadar embriyonik ölüm oluşabilmektedir. ST sonrası 28. günde ultrasonografi ile gebe olduğu belirlenen ineklerin embriyonik ölüm oranının azaldığı 60. gün civarında bir kez daha muayene edilmesi gerekir.

Ultrasonografi ile görülebilen gebeliğin özellikleri

Tablo 3: Sığır gebeliğinin özelliklerinin ultrasonografik olarak ilk belirlenme günü
 (Curran ve ark., 1986)

top